Hondsrugtuin Hortus Haren

In Haren, Groningen, staat een van de oudste en grootste hortus van Nederland. Een complex waar je bijvoorbeeld klimmend en klauterend een rotstuin verkent en daarna kan dwalen door een dromerige Chinese Ming tuin. BOOM Landscape kreeg de buitengewone kans om hier een nieuwe tuin aan toe te voegen.

Geopark de Hondsrug als inspiratie

De tuin werd gerealiseerd direct achter het entreegebouw, op de plek waar decennia een energie slurpende kas stond. Voor het ontwerp hebben we ons laten inspireren door de Hondsrug: het unieke, rugvormige geologische afzetting uit de voorlaatste ijstijd waar de hortus zelf op ligt, en hemelsbreed van Groningen tot Emmen loopt. De Hondsrug is het enige Geopark in Nederland; een door de UNESCO gedefinieerd gebied met een hoge wetenschappelijke, geologische en archeologische waarde. De tuin is een verbeelding van Hondsrug. Daarbij hebben we niet geprobeerd om deze na te bouwen, maar wel de meest kenmerkende elementen van het Geopark als hoofdingrediënten voor ons ontwerp gebruikt.

Karakteristieke elementen

Het reliëf, water en de drie verschillende bodemsoorten die je op de Hondsrug vindt zijn in de tuin verwerkt. Met keileemafzettingen zoals neergezet in de voorlaatste ijstijd en vlakkere dekzanden door verstuivingen uit latere perioden. Jaren van uitslijtingen sinds de laatste ijstijd zorgden ten slotte voor oevers met beekdalgrond in het gebied. Alle gebruikte grondsoorten vonden we overigens in de buurt, wat de tuin wel zo authentiek maakt.

Ook lieten we een kronkel in een beek van de Hondsrug terugkomen in de tuin: een water dat zich uit een rug slijt en richting de sloot loopt waarmee de tuin wordt omringd. Het laatste typerende element zijn de witte zandpaden die de routing van de tuin vormen. Als verwijzing naar de vele krijtstrepen die kuddes schappen in het landschap van de Hondsrug hebben achtergelaten. Een padennetwerk dat logisch aansluit op de andere tuinen in de hortus en bezoekers ook verleidt om deze te ontdekken.

Botanisch experiment

De beplanting van de tuin is een verhaal apart. Want buiten een aantal bomen aan de randen van de tuin besloten we verder niets in te planten. Nu we beschikten over de oorspronkelijke bodemsoorten van de Hondsrug wilden we de natuur juist zijn eigen gang laten gaan.

We zochten uit welke plantensoorten we in de toekomst per bodemsoort konden verwachten en lieten de tuin daarna leeg achter. Een gewaagd maar ook waardevol experiment, omdat met het laten zien van dit ontstaansproces een deel van het verhaal van de Hondsrug wordt verteld.

Zwerkeien, krijtstrepen paden, beekloop en reliëf. De brug op de achtergrond is ontworpen door Gabriël Lester.