Stiemerbeekvallei [BE]

Van verborgen beekvallei tot bruisend stadspark

De Belgische stad Genk heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in projecten die het stedelijk weefsel van de stad moesten versterken. Zo ontstonden bijvoorbeeld op oude mijnsites verschillende centra gericht op kennis, sport, cultuur en creatieve industrie. Aantrekkelijke projecten, maar helaas nog te weinig op elkaar en de stad aangesloten. Om die verbinding te kunnen maken en tegelijkertijd de kwaliteit van leven in de stad te verhogen wil Genk de tussenliggende Stiemerbeekvallei ontwikkelen tot stadspark. BOOM Landscape reageerde op de oproep van de Vlaams Rijksbouwmeester om hiervoor een visie te ontwikkelen.

Geen eenvoudige opgave. Want de Stiemerbeek en zijn aangrenzende valleigebied worden op veel plaatsen volledig ingesloten door bebouwing en liggen als het ware ‘verstopt’ in de stad. Daarnaast heeft het kunstmatig rechttrekken van de beek gezorgd voor verdroging en verlies van contact met het valleigebied. Ook staat de waterkwaliteit van de beek onder druk door overstorten vanuit rioolcollectoren langs de oevers.

Beek, vallei en stad opnieuw verbonden

In BOOM’s visie worden de Stiemerbeek en zijn aangrenzende vallei opnieuw aan elkaar én aan de stad en zijn inwoners verbonden. Dat begint bij het onthullen van het verstopte valleigebied. Met een compleet watermanagement systeem dat zelfzuiverend en weer voedend wordt voor het omliggende ecosysteem. Hierdoor ontstaat een hersteld valleigebied dat meteen een prachtig decor vormt voor het nieuwe en bruisende stadspark met zowel functionele als recreatieve routes. Een park dat bovendien echt onderdeel moet worden van het dagelijkse leven en Genkenaren ook emotioneel verbindt. Ruimte voor zowel grootschalige als kleinschalige (burger)initiatieven zijn in onze visie dan ook zeker belangrijk.

Beek en vallei gezuiverd, rijk beeklandschap

Het zuiveren van de beek en zijn vallei vraagt om een gescheiden watersysteem waarbij (schoon) regenwater word losgekoppeld van het riool. Dit regenwater wordt daarna via buffering, infiltratie en filtering vertraagd afgevoerd naar een beeksysteem dat parallel aan de rechtgetrokken beek komt te liggen. Ook worden overstorten van het riool bij piekbuien eerder afgekoppeld en via speciale filters eerst gezuiverd voordat dit water in de (zuivere) parallelle beek terecht komt. Ingrepen in de waterhuishouding die de vegetatie in het beekdal overigens sterk zullen beïnvloeden. Een kans die, geholpen door slimme keuzes voor nieuwe beplanting, op termijn een nog rijker, dynamischer en afwisselender beeklandschap zal opleveren.

Parkboulevard en lusvormig padennetwerk

De verbinding tussen de stad, zijn bewoners, de vallei en innovatieve centra wordt gevormd door een lusvormig netwerk van bestaande en nieuwe paden. Met een lange parkboulevard voor voetgangers en fietsers die van Noord naar Zuid de hele vallei doorkruist. Dwars daarop maken aftakkingen ook andere delen van de vallei toegankelijk. Langs deze paden komen valleituinen waar bewoners en andere organisaties zelf invulling aan kunnen geven. Zodat het stadspark Genkenaren ook aan elkáár verbindt. Tot slot speelt water ook in de recreatieve functie van het stadspark een belangrijke rol. Denk aan vissen of zwemmen in vijvers die ontstaan door de waterzuiveringsvallei, maar ook aan picknickplateaus en terrassen in en aan het water die uitkijken over de vallei.

Klant: Stad Genk en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM)
In samenwerking met: 1010 architecture and urbanisme
Programma: Landschapspark, reconstructie van een beekdal en verstedelijkingsstrategie
Oppervlakte: approx. 500 ha.
Status: Als tweede geselecteerd, aanbesteding in februari 2016
Ontwerpteam: Bert Gellink, Nadia Casabella, Jan Maas, Angelo Renna, Mark Spaan, Philomene van der Vliet
Hydrologisch / waterhuishoudkundig advies: Sybrand Tsjallingii