Vlorë Avenue [AL]

De ‘Bulivardi Ismail Quemali’ is het kloppende hart van de zuid-Albanese kustplaats Vlorë. Een boulevard met het gevoel van een avenue, waar je vrijwel alles vindt wat de stad te bieden heeft: van winkels, restaurants, bars en parken, tot een universiteit, theater, ziekenhuis en een voetbalstadion. Toch mist deze levendige plek de nodige leefbaarheid. Door gebrek aan groen en schaduw, de rommelige inrichting en de dominante aanwezigheid van gejaagd en luidruchtig verkeer is de boulevard geen prettige verblijfsstraat. BOOM Landscape maakte daarom een nieuw ontwerp waarin vooral voetgangers en fietsers aan terrein winnen. Met als resultaat: een aantrekkelijke route die de voorzieningen aan de boulevard en de aangrenzende buurten vloeiend aan elkaar verbindt.

Ruim baan voor voetgangers en fietsers

Aanleiding voor het opnieuw inrichten van de straat is de komst van een parallel gelegen autoweg voor doorgaand verkeer in de regio. Hierdoor kon de hoeveelheid asfalt op de boulevard zelf drastisch worden verminderd, en ontstond ruimte voor de aanleg van een promenade waar voetgangers en fietsers zich vrij en makkelijk kunnen bewegen.

Om te zorgen voor continuïteit worden ook de entrees naar winkels, bars en restaurants aangepakt. Doordat ondernemers de publieke ruimte voor hun zaak jarenlang naar eigen inzicht hadden kunnen claimen, was namelijk een rommelig trottoir ontstaan. Denk aan opstapjes van verschillende hoogtes en materialen en aan een wildgroei van markeringen en reclame-uitingen. In het nieuwe plan is dat verleden tijd. Hoogteverschillen worden opgelost door trappen van hetzelfde materiaal en de voetgangerszone van de promenade wordt compleet obstakelvrij gemaakt. Ter compensatie krijgt iedere ondernemer wel een eigen voorruimte, die verder naar wens kan worden ingevuld.

Doorlopend profiel, minder obstakels

Centraal in het ontwerp staat het creëren van een rustig, samenhangend en optimaal doorlopend profiel. Erg belangrijk is dat de route voor voetgangers en fietsers daarbij minimaal verstoord wordt. Een weg die over de hele lengte van de boulevard een logisch vervolg en zo weinig mogelijk obstakels kent. Ook kruispunten worden daarom ingericht op voorrang voor langzaam verkeer; hier stopt het asfalt en worden auto’s via drempels op het hoger gelegen niveau van voetgangers en fietsers gebracht. 

Goede zonering verbetert inrichting

Ook een goede zonering verbetert de inrichting. De boulevard wordt opgedeeld in een aantal stroken die allemaal verschillende functies hebben. Met in het midden de weg voor auto’s en bussen en aangrenzend duidelijk afgebakende parkeerplekken. Op de stoep vind je een fietspad, de obstakelvrije voetgangerszone, de voorruimte van ondernemers en een strook voor bushokjes, kiosken, bomen en bankjes. Daarbij wordt de overgang naar een andere functie telkens gemarkeerd door een verschil in bestrating. En op plekken waar voldoende ruimte voor terrassen is, zorgt een eenduidig systeem van hagen voor een nette afscheiding. De bestrating van de promenade is opgetrokken uit een lokale steensoort, maar varieert door het gebruik van verschillende groottes en legpatronen. Grappig detail: dezelfde legpatronen komen opnieuw terug in de bankjes, bushokjes, kiosken, lantarenpalen en hekken langs de boulevard.

Groenstructuur

Een goede boomstructuur maakt het profiel compleet. Aan beide kanten van de rijweg wordt een dubbele rij met lokale platanen neergezet, als vervanging voor de (grotendeels) dode palmbomen langs de boulevard. Naast continuïteit, zorgen de bomen ook voor de broodnodige schaduw. Plekken waar de boulevard wat breder wordt, krijgen daardoor een extra groen, soms bijna parkachtig karakter.

Drie unieke pleinen

Tot slot kent het plan nog een aantal uitzonderingen op het profiel. Want voor drie verschillende pleinen maakten we een apart ontwerp dat de lineaire vorm van de boulevard onderbreekt. Elk plein krijgt daarbij een eigen signatuur. Zo zijn cirkels en ronde vormen kenmerkend op het plein voor het voetbalstadion. Je vindt ze terug in bijvoorbeeld een fontein, het meubilair en het patroon van de bestrating. Even verderop, in de ruimte tussen een langgerekte rotonde die verkeer van en naar de snelweg leidt, maakten we een groene parkstrip die zich onderscheidt door het gebruik van scherfachtige vormen.

In het laatste deelontwerp, voor het theaterplein, draait alles om de grootste trots van de stad: het feit dat aan het begin van de twintigste eeuw de onafhankelijkheidsverklaring van Albanië in Vlorë werd opgesteld. Een wapenfeit dat we letterlijk op het plein hebben vastgelegd, door de tekst van de handgeschreven verklaring in de verharding te laten graveren.

Klant: Sphaera, Gemeente Vlorë en Albanees Ontwikkelingsfonds (ADF)
In samenwerking met: Cityförster Urbanism + Architecture
Opgave: transformatie en herprofilering van verkeersas in comfortabele stadsboulevard
Oppervlakte: 65.000 m2 (1.8 km)
Programma: royale voetgangerszone, facilitaire zone met straatmeubilair, fiets- bus en verkeersstrook
Aanvullend programma: stadspleinen en plantsoenen aan de boulevard
Ontwerpteam: Philomene van der Vliet, Jan Maas, Mark Spaan en Angelo Renna
Tekst: Stephanie Albicher
Auteursrecht tekst en beeld: BOOM Landscape