BOOM Landscape wint tender Berlijnplein Leidsche Rijn

Als onderdeel van consortium de Pleinmakers ontwerpt BOOM Landscape voor de gemeente Utrecht aan de openbare ruimte van het Berlijnplein: een nieuw cultuurplein met landelijke allure waar makers en bezoekers elkaar ontmoeten. Een toekomstbestendig cultuurhart met circulaire gebouwen, een divers programma en duurzame pleinen. Berlijnplein wordt in co-creatie met huidige en toekomstige gebruikers en omwonenden ontwikkeld en wordt in 2025 opgeleverd.

Sterk in circulariteit

De keuze voor ons consortium danken we aan het innovatie en verregaande karakter van onze inzending op het gebied van circulariteit; een belangrijke ambitie van de gemeente Utrecht bij het realiseren van nieuwe bouwprojecten. Ook ons ontwerpvoorstel voor de openbare ruimte (dat onder invloed van het proces van co-creatie nog zal worden bijgeslepen) kent hoge ambities op het gebied van circulariteit en rust op de volgende principes:

Levendige ontmoetingsplek voor makers én bezoekers

In het cultuurcluster worden langs de as drie soorten ontmoetingsplekken gecreëerd die elk een eigen, specifiek karakter en sfeer hebben. Alle ontmoetingsplekken zijn publieke toegankelijk en lopen op een vanzelfsprekende manier in elkaar over. Via een prikkelende wandelroute beleven bezoekers de cultuur-as zo op een leuke en bijzondere manier.

De eerste stop op de route is “Het Veld”: een afwisselend heidelandschap met zandbulten, verlegbare paden en de mogelijkheid om verschillende sub-ruimten te creëren voor het exposeren van installaties. In het centrum van de cultuur-as ligt “Het Berlijnplein” zelf:  een levendige plek waar cultuurmakers en bezoekers elkaar ontmoeten. Bijvoorbeeld tijdens een voorstelling, cultuurmarkt of op het terras. “De Werktuinen” zijn voor iedereen toegankelijk, maar vooral bedoeld als openluchtwerkplaats voor makers van verschillende disciplines. Makers kunnen zich hier ruimte toe-eigenen om bijvoorbeeld voorstellingen te oefenen of installaties op te bouwen.

Klimaatbestendig

Ons ontwerpvoorstel anticipeert op de effecten van klimaatverandering, zoals langere perioden van droogte en hevige piekbuien die wateroverlast veroorzaken. Dat doen we in de eerste plaats door de hoeveelheid verharding te beperken tot een minimum, waardoor de we een zo groot mogelijk infiltratieoppervlak creëren. Verder maken we gebruik van de goed infiltreerbare zandgrond die nu al op de plek aanwezig is: zand waarmee het Berlijnplein is opgehoogd. Tot slot wordt (zo hoog mogelijk) water op de daken van de gebouwen opgevangen, vastgehouden en na een piekbui vertraagd afgevoerd, waarna het alsnog in de bodem kan infiltreren.

Gesloten watercyclus

Door gebruik te maken van deze principes (maximaal doorlaatbaar, minimale verharding) kunnen we de watercyclus op het Berlijnplein zoveel mogelijk gesloten houden. Dat betekent dat vrijwel al het water op het plein blijft: regenwater valt, wordt opgenomen door de beplanting, verdampt en komt weer in de atmosfeer terecht, waarna het weer als regen neerslaat. Omdat weinig tot geen water wordt afgevoerd naar andere plekken wordt het systeem (zoals riool of nabijgelegen water) niet belast.

Rijke groenstructuur

Zo min mogelijk verharding betekent dat er veel ruimte voor groen ontstaat. Op het plein zorgt een rijk met bomen beplante groenstructuur voor de nodige schaduw, koelte en gefilterd licht. Verder vind je op het plein een losse boomstructuur, waardoor geen gesloten bladerdak ontstaat en warmte dus ook niet onder de boomkronen blijft hangen. De rijk beplante en losse boomstructuur tempert het hitte-effect in de stad en zorgt ervoor dat het op het plein, ook tijdens hete zomers, fijn toeven is.

Ecosysteem voor pioniers

Ook voor het beplantingsconcept nemen we de aanwezige zandgrond als basis. Een ecosysteem waarin vernieuwing en dynamiek centraal staan. Met makkelijk groeiende pioniersplanten die door zandverstuivingen telkens op een ander plek tot bloei kunnen komen. Kortom, een flexibel systeem dat eigenlijk best veel overeenkomsten heeft en goed past bij het vernieuwende karakter van de cultuurmakers op het plein.

Boost voor lokale biodiversiteit

Soorten die goed gedijen op de (voedselarme) zandgrond hebben eigenlijk weinig nodig om goed te kunnen groeien en zijn in de regel weinig concurrerend voor andere soorten. Hierdoor kan op het Berlijnplein een grote rijkdom aan soorten ontstaan die zorgt voor een grotere biodiversiteit in heel Leidsche Rijn. Daarnaast zorgt ook onze inheemse boomkeuze (passend bij het zandlandschap van het plein) voor een flinke extra boost in lokale biodiversiteit.