Stadstuin Stuivenbergsite Antwerpen

Historisch gasthuis met typerende paviljoens

De Stuivenbergsite ligt in een dichtbevolkte en dichtbebouwde wijk in Antwerpen Noord. Een buurt met weinig groene open ruimte. Typerend voor de site is het  19e -eeuwse historisch gasthuis, opgebouwd uit een aantal centrale dienstgebouwen en acht ronde ziekenpaviljoenen. Daarnaast vind je op het terrein een recenter gebouw, dat dienst doet als psychiatrisch ziekenhuis.

Nieuwe en groenere bestemming

Het gasthuis wordt deels gesloopt en krijgt verschillende nieuwe maatschappelijke bestemmingen. Ook wordt het terrein zo veel als mogelijk vergroend. Op de site vind je straks o.a. woningen, (zorg)voorzieningen en een weelderig groene Stadstuin. De oude historische figuur van het gasthuis blijft herkenbaar en ook oude en waardevolle bomen op de site blijven behouden. Het historisch hekwerk dat het terrein omsluit wordt waar nodig in dezelfde stijl aangeheeld. Verder voegen we rondom een aantal Berceaux toe: in het hekwerk geïntegreerde groene entrees met klimplanten.

Een tuin voor de stad

In de Stadstuin vind je verschillende binnentuinen die elk een andere sfeer en type beplanting hebben. Deze tuinen zijn (merendeels) publiek toegankelijk en hebben variabele openingstijden.  Alle binnentuinen zijn verbonden via een lusvormig pad dat vanuit alle richtingen ook uitmondt op de Rue Extérieure. Deze (nieuwe) halfopen galerij loopt rondom langs de buitenzijde van het historisch gasthuis, en is gebaseerd op de oorspronkelijke wandelbruggen die de paviljoens vroeger verbonden. De galerij fungeert straks als multifunctionele buitenruimte met uitzicht op en als overgang naar de Stadstuin.

Publieke voortuin

De hoofdentree tot de Stadstuin ligt aan de zuidkant van de site. Hier betreedt je via een poort het terrein en loop je direct de Publieke Voortuin in. Deze tuin wordt omsloten door het gebouw en twee nieuwe pergolastructuren die de entree verbinden met beide zijden van de Rue Extérieure. Een levendige plek met horeca, terrassen en verschillende podia waar spontane en georganiseerde evenementen kunnen plaatsvinden. De ruimte onder de tuin is (deels) in gebruik als parkeergarage.

Waterspiegel

Absolute eyecatcher in de Publieke Voortuin is een multifunctionele waterspiegel. Dit dun laagje water op de tegels biedt de voeten verkoeling en is een fijne speelplek voor kinderen in de zomer. In de winter wordt het plein drooggelegd en ontstaat een mooie plek voor evenementen of markten. De vorm van de waterspiegel refereert aan de kapel die ooit op deze plek stond. De Publieke Voortuin kan naar  behoefte worden afgesloten. Zo sluit het hek richting de naastgelegen Buurttuin tegen zonsondergang en gaat het hek van de hoofdentree in elk geval ‘s -nachts dicht.

Buurttuin

De buitenzijde van de Rue Extérieure grenst van zuidwest tot noord aan de Buurttuin. De beplanting is hier soortenrijk, weelderig en kleurrijk. Een plek met een veelzijdig karakter, waar buurtbewoners kunnen relaxen en elkaar ontmoeten. Genietend van de zon op het gras, of juist in de schaduw van de bomen en struiken. Met voldoende open ruimte om bijvoorbeeld op het gras een balletje over te slaan of een spelletje Kubb te spelen.

Fluistertuin

Grenzend aan het terrein van het psychiatrisch ziekenhuis ligt de Fluistertuin. Deze tuin aan de noord- en noordoostkant is publiek toegankelijk maar niet geprogrammeerd, zodat de rust hier bewaard kan blijven. De paviljoens krijgen een border ingezaaid met een bloem- en kruidenrijk mengsel van medicinale planten. Tussen de tuin en het (semi-open)  terrein het psychiatrisch ziekenhuis vormt een 1-meter hoog hekwerk van staal een vriendelijke, lintvormige afscheiding. Om extra privacy te waarborgen worden op verschillende plekken rond het hek vaste planten en heesters geplant. Net als de Buurttuin wordt ook de Fluistertuin tegen zonsondergang afgesloten.

Actieve Tuin

In de zuidoostelijke hoek van het terrein, vlakbij de ingang van de metro, ligt de Actieve Tuin. Hier kunnen bezoekers 24 uur per dag terecht om te spelen en sporten in een groene en beschutte omgeving. In de Actieve Tuin vind je geen klassieke sportveldjes, maar een alternatief aanbod voor creatief spelen en sporten voor alle doelgroepen.

Berceaux

De verschillende Berceaux kunnen ook na sluitingstijd van de Stadstuin nog gebruikt worden als verblijfsplek. Deze groene ruimtes zijn dan aan de tuinzijde afgesloten, maar geopend naar de straatkant. In een aantal (grotere) Berceaux wordt zitplekken gecreëerd.

Maximaal vergroenen, maximale waterinfiltratie

Voor de materialisering van de paden wordt gebruik gemaakt van gerecycled beton dat afkomstig is van de gesloopte gebouwen op de site. Deze paden zijn semi-waterdoorlatend. Verder zorgt maximale vergroening voor een betere waterinfiltratie op de hele site. Zo kan water in de bodem van de tuinzone vrij infiltreren.

Locatie: Antwerpen, België
Opdrachtgever: Vlaams Bouwmeester
In samenwerking met: Bovenbouw Architectuur, Korteknie Stuhlmacher Architecten en Sabine Okkerse
Opgave: stadstuin
Ontwerpteam: Jan Maas, María Eugui en Max Daalhuizen
Beeld: gezamenlijke producties van Bovenbouw Architectuur, Korteknie Stuhlmacher Architecten en BOOM Landscape