Planvisie Landgoed Coudewater

Met het vertrek van GGZ Oost-Brabant kwam het terrein van Landgoed Coudewater bij Rosmalen vrij voor ontwikkeling. Samen met ontwikkelaars BPD en Klok maakte BOOM Landscape een planvisie voor het gebied.

Dubbelklooster

De geschiedenis van Coudewater begint bij een klein wonder in de late middeleeuwen toen, zo vertelt de legende, een landeigenaar ontdekte dat de bijen in zijn bijenstal een dubbelklooster uit was hadden gemaakt. Het verhaal trok de aandacht van Milla de Kampen, een vrome en rijke weduwe die de gebeurtenis opvatte als een teken van God. Ze reisde af naar Coudewater en stichtte er in 1434 een dubbelklooster voor de orde van de Heilige Birgitta.

Ziekenzorg

Door de eeuwen heen speelde het verplegen van zieken een belangrijke rol op het landgoed. Het was een voorname taak van de broeders en zusters in het klooster en vanaf 1870 werd Coudewater in gebruik genomen als psychiatrische instelling.

De geschiedenis bepaalt tot op de dag van vandaag nog steeds de sfeer op het landgoed, met bebouwing die herinnert aan haar mystieke verleden. Zo is er nog een oud ensemble dat bestaat uit het oorspronkelijke hoofdgebouw van het klooster en een aantal doktersvilla’s. Ook werd het landgoed ingericht in de spannende en enigszins geheimzinnige Engelse landschapsstijl.

Bestaande landschapstypen versterkt

Centraal in onze visie staat het versterken van de bestaande landschapstypen op Coudewater. Hierdoor ontstaat een duidelijk landschappelijk kader voor verschillende nieuwe woonmilieus die elk op een ander landschapstype zijn gebaseerd. Daarnaast voegden we een flink aantal typerende architectonische elementen toe, zoals bruggetjes, poorten, veranda’s, een volière en een theehuis. Ingrepen die ervoor zorgen dat Coudewater in verschillende opzichten herkenbaar blijft als landgoed.

Boswoningen

Op het noordelijk gelegen dekzandlandschap worden de boskamers versterkt en de woningen los in de kamers neergezet. Deze boswoningen krijgen geen echt herkenbare tuin, maar wel nieuw aangeplante bomen die reiken tot aan de voordeur. De architectuur van de woningen wordt bovendien aangepast aan de context. Denk in dit geval aan grote raampartijen voor voldoende licht, maar ook aan schuine daken tegen vallende dennenappels.

Kampenlanschap

Ten zuiden van het dekzandlandschap ligt het oude beekdal dat bestaat uit de Kampen en het landgoed zelf. In het Kampenlandschap, waar ooit productieakkers lagen, wordt de singelstructuur verder aangezet en worden bijvoorbeeld boerenhoeves op een terp gerealiseerd. 

Historisch landgoed

Op het terrein van het historische landgoed worden bestaande landschapskenmerken, zoals lanen en rododendrongroepen, ingezet als basis voor een stevige groenstructuur. En uiteraard worden ook hier bebouwingstypologieën gebruikt die passen bij het oude landgoed.

Zo ontwierpen we woningen met een gezamenlijke moestuin aan een beschutte hof, als verwijzing naar het ooit zelfvoorzienende Coudewater. Verder zochten we naar typologieën die goed aansluiten bij de bestaande monumentale gebouwen. Met veranda’s en trappartijen bijvoorbeeld, omdat je die ook in de oude dokterswoningen op het landgoed terugvindt.

Duurzaamheid

Wonen op Coudewater, is wonen in en met de natuur. In onze visie op de ontwikkeling van het landgoed neemt duurzaamheid een belangrijke plaats in. De auto blijft daarom zoveel mogelijk uit het zicht: parkeren wordt opgelost in grote rododendrongroepen of gebeurt onder woningen en onder bomen in het bos. Ook wordt, dankzij de verschillen in hoogte per landschapstype, regenwater vertraagd afgevoerd naar natte laagtes. Op deze manier wordt het hele landgoed gebruikt voor de opvang, buffering, reiniging en het hergebruik van regenwater. Een afvoersysteem van natuurlijke efficiëntie dat niet alleen een mooi landschap, maar ook een goede leefomgeving voor dieren oplevert.

Publieke functie

Ten slotte vinden we het belangrijk dat naast de directe bewoners straks iedereen kan genieten van al het groen en de ruimte op het vernieuwde landgoed. Daarom voegen we nieuw programma toe in de vorm van een zwemvijver, een bierbrouwerij, een imker en een landwinkel. Voor een grotere sociale en publieke functie van Coudewater in de toekomst.

Klant: BPD en Klok
Locatie: Rosmalen
Oppervlakte: ca. 80 ha.
Opgave: landschappelijke inpassing woningen en inrichting buitenruimte.
Programma: ca. 400 woningen, cultuurkapel, zwemvijver, bos, park, landwinkel, kantoren en bierbrouwerij.
Status: aanbesteding
Ontwerpteam: Philomene van der Vliet, Mark Spaan, Jan Maas en Shailaja Shah
In samenwerking met: Tarra architectuur & stedenbouw